SAMEN

Het is zomer! Veel mensen gaan op vakantie. We trekken ons terug met onszelf, ons gezin, partner of anderszins. Omgevingen die de rest van het jaar overheersend zijn zoals werk of school (van jezelf of je kinderen) laten we even los. Tenminste dat is de bedoeling. Het kan zijn dat we op vakantie onderdeel van nieuwe communities uitmaken: van 'Fransen op de camping', een 'overheersende zwerm toeristen in een stad' ,  mensen met wie je op een (georganiseerde) reis bent 'wandelaars', 'strandhangers' of 'yogi'.

Of we deel uitmaken van een geheel maakt uit. Voor sommige mensen is de vakantieperiode dan ook onprettig of even wennen. Een goede vriendin van mij werd altijd somber tijdens de vakantie. Mensen kunnen heimwee krijgen. De polyvagaal theorie vertelt ons dat we het als mens nodig hebben om verbonden te zijn om ons veilig te kunnen voelen. Dit speelt zich af in ons autonome zenuwstelsel, dus vaak onbewust. Als we ons niet verbonden voelen is er stress in ons fysieke lichaam, dat zich vertaalt in mentale symptomen: gedachten, gevoelens.

Recent heb ik de kracht van 'samen' weer ervaren. Ik heb ook ervaren dat je, om met Johan Cruijff te spreken, die kracht pas ervaart als je hem ziet. We waren op een retraite met zorgverleners van allerlei pluimage. Veel zorgverleners met wie ik normaal gesproken in mijn eigen werk niet veel te maken zou hebben. We waren daar allemaal omdat we voelen: er is iets in mijn huidige zorgverlenerschap dat schuurt. Netjes gezegd. In het dagelijks werk vertaalde dat zich bij mij vaak in nukkigheid, onvriendelijk, geen tijd, thuis misschien nog wel erger dan óp werk, en persoonlijk regelmatig hoofdpijn en een opgeblazen buik. We weten dat dit niet alleen met onszelf te maken heeft maar ook met het systeem. We maken ons allemaal zorgen om de zorg als geheel. We maken ons zorgen over ons eigen functioneren en onze rol in het geheel. In die retraite gingen we samen door het proces van uitzoeken waar die zorgen vandaan kwamen. Ik hou van 'root cause analyses' en ook hier bleek de sleutel vaak in ons eigen levensverhaal, onze overtuigingen, trauma's, de (oneigenlijke) reden waarom we eigenlijk zorgverlener waren geworden, doorkruiste verwachtingen, relatie met onze (voor)ouders en onszelf. In een week is er veel op al die vlakken zichtbaar geworden. Gaandeweg onstond er een 'samen' die we eerder niet hadden verwacht in deze groep 'die we normaal weinig tegen zouden komen'. Het resultaat: aan het einde van de week was een groot vertrouwen en hernieuwde hoop dat wij met elkaar in staat zouden zijn niet alleen zelf een gezondere en gelukkigere zorgverlener te zijn maar dat we ook samen de zorg gezond kunnen helpen maken. Die hoop en dat vertrouwen gaf me een kracht die ik lang niet heb gevoeld. En een dagelijks ‘shotje hoop‘ zoals mijn lieve deze week overleden stiefzus (verdrietige emoji) heeft gezegd is juist zo nodig voor patiënten, en (dus) ook voor hun zorgverleners. Recent heb ik mijn vak als chirurg in mijn huidige ziekenhuis neergelegd en verruild voor de missie integrale en leefstijlzorg de plek te geven die het verdient. Aan het einde van de week werd duidelijk dat, als de vorm passend is binnen mijn missie, ik dat mes zeker weer oppak. Want ik wil dit samen blijven doen.

Het mooie is dat die community er al die tijd al was, alleen voelden we hem niet zo. In andere situaties, bij een overlijden of een huwelijk, op de verjaardag van een vriendin of bij een demonstratie, ga zo maar door worden er ook steeds weer communities zichtbaar die er eigenlijk altijd al waren. Het gaat erom of we het zien, er contact mee maken en gebruik van maken (op een positieve manier).

Het belang van de leefstijlpijler 'sociaal' is enorm voor onze gezondheid. En 'samen', in welke vorm dan ook is daar een belangrijk onderdeel van. Samen is onlosmakelijk verbonden met ontspannen en zingeving, en is altijd beschikbaar, als we het opzoeken, zien en vooral bereid zijn om kwetsbaar te zijn. Lees de boeken van Brene Brown (misschien een goed boek om mee te nemen deze zomer).

Ik wens jullie een fijne zomer en als je op een strand zit en naar de zee kijkt: stel je voor dat dat is wat we eigenlijk samen zijn. Een oceaan die beweegt, soms stormachtig, soms kalm, soms zelfs stil. Alles van invloed op elkaar en continue verbonden.